بانک مرکزی از طریق ابلاغ بخشنامهای به شبکه بانکی اعلام کرد که فرآیند اخذ مسکوکات و شمش طلا از اشخاص ولو به صورت امانت و صدور گواهی از طریق سازوکار بورس کالا و روشهای مشابه، تنها با دریافت مجوز از بانک مرکزی امکانپذیر است. این تدابیر با هدف کنترل دقیقتر و نظارت بر بازار طلا به منظور جلوگیری از سوءاستفادهها و ریسکهای احتمالی اتخاذ شده است.
بانک مرکزی در بخشنامهای به شماره ۲۶۰۷۸۵/۰۲ مورخ ۲۴/۱۰/۱۴۰۲، به تمامی بانکها و مؤسسات اعتباری تاکید کرده است که طبق بند (۷-۳) مقررات ناظر بر عملیات مجاز بانکی، مؤسسات اعتباری مجاز به قبول و نگاهداری اشیاء گرانبها، اسناد و اوراق بهادار و اجاره صندوق امانات به مشتریان میباشند.
همچنین، بانک مرکزی با ابراز نگرانی خاص، به روش و شیوههای اجاره صندوق امانات و دریافت و نگهداری اشیاء گرانبها از مشتریان توجه ویژه دارد. اخیراً، برخی از مؤسسات اعتباری به نحو ناقص و در خلاف روال و قواعد معمول، با استناد به بخشنامه مذکور، به جلبه گرفتن مسکوکات طلا و شمش طلا از مشتریان پرداخته و با صدور تأییدیههای مرتبط، شرایط لازم برای صدور گواهی به نفع افراد امانتدهنده را فراهم ساختهاند. این گواهیها باعث امکان معامله در سازوکارهای بورس کالا میشوند.
با بخشنامهای با شماره ۲۶۰۷۸۵/۰۲ مورخ ۲۴/۱۰/۱۴۰۲، بانک مرکزی ایران اعلام کرده است که مؤسسات اعتباری در اجاره صندوق امانات و دریافت و نگهداری اشیاء گرانبها، میبایست صحیح و طبق قوانین معمول بانکی عمل کنند. این بخشنامه به منظور کنترل دقیقتر و جلوگیری از سوءاستفادهها و ریسکهای ممکن در بازار طلا اجرا میشود.
بانک مرکزی هشدار داده است که اقدامات ناقص و مغایر با روال مجاز بانکی میتواند فضای سفتهبازی و افزایش قیمتها به صورت کاذب و غیرواقعی ایجاد کند. این تدابیر همچنین ممکن است تفاوت قیمت مبادلاتی با ارزش ذاتی شمش و مسکوکات طلا را تشدید کرده و اسباب تضییع حقوق و منافع عامه شود.
با توجه به بخشنامه فوق، از تاریخ ابلاغ آن، اخذ مسکوکات و شمش طلا از اشخاص ولو به صورت امانت و صدور گواهی از طریق سازوکار بورس کالا و سایر روشهای مشابه تنها با اخذ مجوز از بانک مرکزی امکانپذیر است. در اولویت فوری، هر طرحی که در حال اجراست و با مشخصات مختصات مؤسسه اعتباری هست، باید متوقف شود و مسکوکات و شمشهای طلای اخذ شده باید در کوتاهترین زمان ممکن با فراخوان مناسب استرداد گردد.
بانک مرکزی اعلام کرده است که با توجه به اختیارات خود و به منظور انتظامبخشی و تسهیل مبادلات طلا، تدابیر خاصی از طریق سازوکار مرکز مبادله ارز و طلای ایران اجرا میشود و جزئیات این تدابیر به زودی اعلام خواهد شد. بهعلاوه، نظارت دقیق بر اجرای این بخشنامه با لحاظ مفاد بخشنامه شماره ۱۴۹۱۵۳/۹۶ صورت خواهد گرفت.
با افزایش قیمت طلا و سکه در بازار داخلی، بانک مرکزی اقدام به اعلام سیاستهای جدید مدیریت بازار کرد. این سیاستها به منظور کنترل و تنظیم بازار و جلوگیری از افزایش نامناسب قیمتها و نوسانات غیر قابل پیش بینی است. اعلام رئیس کل بانک مرکزی نشان میدهد که این سیاستها ممکن است شامل تدابیری چون تنظیم حجم واردات، تنظیم نرخ سود وامهای مرتبط با طلا و سکه، تعیین محدودیتهایی برای خرید و فروش، و یا تعیین مقررات جدیدی در خصوص معاملات مرتبط با طلا و سکه باشد.
طبق اعلام رئیس کل بانک مرکزی، معاملات شمش طلا در مرکز مبادله ارز و طلای ایران از روز چهارشنبه هفته جاری آغاز خواهد شد. مدیرعامل مرکز مبادله ارز و طلای ایران اظهار داشته است که عرضه شمش در مرکز مبادله از طریق سامانه و حراج حضوری انجام خواهد شد.
او افزوده که عرضهکنندگان شمش از تمام افراد، از جمله واردکنندگان طلا، از طریق رفع تعهد ارزی عرضه خواهند کرد. اولین جلسه حراج به شکل حضوری در روز چهارشنبه برگزار خواهد شد و قیمت معاملات بر اساس پیشنهادات خریداران و پذیرفته شدن آن از سوی فروشندگان مشخص خواهد شد.
مدیرعامل مرکز مبادله ارز و طلای ایران اظهار داشته است که حراجها نیم ساعته خواهند بود و در هر روز ۵ حراج نیم ساعته برگزار خواهند شد. اطلاعات عرضه طلا در روز بعد در ساعت ۱۷ منتشر خواهد شد. او تأکید کرده است که هدف از عرضه طلا در مرکز مبادله، جلوگیری از قاچاق و استفاده از طلا برای صنعت است و حتی اگر خروج طلا صورت گیرد، به صورت صادرات جواهرات و با ارزش افزوده خواهد بود.