در مرحله آزمون، چهار بانک ملی، آینده، مهر اقتصاد و سپه مورد بررسی قرار دارند. بر اساس برنامه، بانک ملی به زودی به محیط عملیاتی افزوده میشود و تا هفته آینده، ۱۲ بانک که خدمات چک الکترونیکی را ارائه میدهند، در دسترس قرار میگیرند.
باشگاه خبرنگاران اعلام کرده است که در حال حاضر ۱۱ بانک خدمات چک الکترونیکی را ارائه میدهند و این تعداد تا هفته آینده به ۱۲ بانک افزایش خواهد یافت. چک الکترونیکی یکی از اقدامات بانک مرکزی و شبکه بانکی کشور به منظور ارائه خدمات غیرحضوری محسوب میشود. طبق تبصره الحاقی به ماده یک قانون صدور چک که در سال ۱۳۹۷ تصویب شده است، صدور چکهای الکترونیکی به صورت قانونی ممکن شده و این نوع چک نیز تحت قوانین مرتبط با چکهای کاغذی قرار گرفته است. به منظور اجرای این تصمیم، بانک مرکزی موظف است ظرف یک سال از لحاظ زیرساخت و اقدامات لازم برای صدور و مطالبه چکهای الکترونیکی را فراهم کند. در نهایت، در تاریخ ۲۱ آبان سال ۱۴۰۱، اولین چک الکترونیکی به جاماندگی آمد.
بر اساس آخرین گزارش مسئولان بانک مرکزی، تا تاریخ ۱۲ دی حدود ۱۶۳ هزار چک الکترونیکی صادر شده است، که از این تعداد ۱۴۳ هزار فقره آنها نقد شده است. این ابزار پرداختی در ابتدا توسط سه بانک ارائه میشد، اما طبق اظهارات آمنه نادعلیزاده، سخنگوی قانون چک، به زودی تعداد بانکهای ارائهدهنده این خدمت به ۱۲ بانک افزایش خواهد یافت. در حال حاضر ۱۱ بانک اعمال مشخصههای چک الکترونیکی را انجام میدهند که شامل بانکهای صادرات، تجارت، پارسیان، رفاه، کشاورزی، پاسارگاد، رسالت، ملت، گردشگری، توسعه صادرات و توسعه تعاون میشوند.
نادعلیزاده در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان افزوده است که ۴ بانک دیگر یعنی بانک ملی، آینده، مهر اقتصاد و سپه در مرحله آزمون هستند و بانک ملی به زودی به محیط عملیاتی اضافه خواهد شد. به این ترتیب، تا هفته آینده، ۱۲ بانک خدمت چک الکترونیکی را ارائه میدهند.
در مورد مزایای چک الکترونیکی، مسئولان بر افزایش سهولت و کاهش نیاز به حضور حضوری در امور بانکی، افزایش امنیت و سرعت در انجام تراکنشها تأکید دارند.
مزیتهای چک الکترونیکی به عنوان ابزار پرداختی، بر اساس گفته کارشناسان، بسیار متنوع و جذاب هستند. حذف امکان دخل و تصرف از جمله مزایای این نوع چک است. به عبارت دیگر، این ابزار پرداختی جلوی اقدامات مختلفی مانند دخل، تصرف و جعل توسط دارندگان چک را میگیرد و از این راه امنیت معاملات را افزایش میدهد. فرزانی کارشناس امور بانکی بیان کرده است که تسریع در صدور چک، حذف دخل و تصرف، و کاهش نیاز به حضور حضوری از مزایای اصلی چک الکترونیکی به حساب میآیند.
استفاده از فناوری اطلاعات در صدور چک الکترونیکی باعث کاهش هزینههای مبادلاتی میشود. این اقدام نه تنها به سرعت و شفافیت در معاملات کمک میکند بلکه میتواند به بهبود اقتصاد کشور نیز کمک کند. وزیر امور اقتصاد و دارایی اظهار کرده است که چک الکترونیک به کاهش هزینههای مبادلاتی منجر میشود و یک محصول ارزشمند در نظام بانکی است.
مهران محرمیان معاون فناوریهای نوین بانک مرکزی نیز بیان کرده که چک الکترونیکی به عنوان یک ابزار پرداختی، پذیرفته شدن و قابلیت نقدشوندگی در تمام شعب بانکی را دارد. این امر به کاهش مشکلات و محدودیتهای پیشین در استفاده از چک الکترونیکی کمک کرده و این ابزار پرداختی را در دسترس عموم قرار داده است.
در کل، چک الکترونیکی، نسخه دیجیتال شدهی چک کاغذی است که تاکنون در بانکها و شعبهها صادر میشد. این اقدام همگام با قوانین و مقررات مرتبط با چکهای کاغذی صورت گرفته و از نظر حقوقی معتبر است. برنامه بانک مرکزی نیز تا پایان سال سوم برنامه به منظور حذف چکهای کاغذی از نظام بانکی، تاکیدی بر توسعه چک الکترونیکی دارد که میتواند سرعت این فرایند را افزایش دهد.