همه چیز درباره‌ی جنگ نفتی جدید بین عربستان و روسیه

معامله دیرینه نفتی بین کشور‌های عربستان سعودی و روسیه، دو نیروگاه عظیم تولیدکننده نفت در جهان در طی آخر هفته گذشته، با تحول بازارهای جهانی به یک مارپچل و سردرگمی در چشم انداز آینده اقتصادی در ایالات متحده تبدیل شد.
تقریباً همه چیز با گسترش شیوع ویروس کرونا و به طور خاص، کاهش مصرف نفت آسیا که ناشی از شیوع ویروس کرونا در آنجا است، ارتباط دارد.
هفته گذشته، اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، متشکل از 15 کشور جهان تولیدکننده نفت، در دفتر مرکزی اوپک در شهر وین گرد هم آمدند تا درباره اینکه چه کاری باید انجام دهند، بحث کنند زیرا تأثیر این بیماری باعث کاهش تقاضای جهانی برای نفت شده است.
روسیه بخشی از این بلوک نیست، اما مقامات روسی به این نشست دعوت شدند. به این دلیل که سه سال پیش روسیه توافق نامه‌ای را برای هماهنگی سطح تولید خود با این گروه، در پیمانی معروف به اوپک پلاس انجام داد.
در جلسه هفته گذشته، عربستان سعودی، رهبر کارتل، به شرکت کنندگان پیشنهاد کرد که میزان تولید نفت خود را به طور جمعی به حدود 1 میلیون بشکه در روز کاهش دهند، در حالی که روسیه دراماتیک ترین کاهش از حدود 500000 بشکه در روز را رقم زد. با انجام این کار، قیمت نفت بالاتر خواهد بود و این باعث می شود درآمد بیشتری برای کشورهایی در بلوک که اقتصاد آنها به شدت به صادرات نفت خام وابسته است، داشته باشد.
ریاض این حرکت را برای آسیا ضروری دانست چرا که این قاره در حال دست و پنجه نرم کردن با هزاران مورد ویروس کرونا است و دیگر به اندازه آن چند ماه پیش قادر به تولید انرژی نیست. به عنوان مثال، پالایشگاه‌های کشور چین ماه گذشته واردات نفت خارجی خود را حدود 20 درصد کاهش دادند. تقاضای پایین منجر به افت قیمت کالا می‌شود و به این ترتیب تمام سطوح کشور آسیب می‌بینند.
روس‌ها که برای هفته‌های گذشته در مقابل چنین حرکتی محتاط بوده، مخالفت خود با این طرح را اعلام کردند. هنوز دقیقاً مشخص نیست که هدف روسیه از این حرکت چیست. برخی می‌گویند روسیه می‌خواهد قیمت‌ها پایین بماند تا صنعت نفت آمریکا را تغییر دهد و یا در تلاش است تا بزرگترین تقاضای نفت آسیا و جهانی را برای خودش به دست آورد.
ایما اشفورد ، کارشناس امور نفت در موسسه CATO در واشنگتن می گوید: “روس‌ها بیشتر از سهم بازار نگران هستند و فکر می‌کنند که رقابت با عربستان با در این مرحله بهتر از همکاری با آن‌ها است”.
عربستان سعودی خیلی مهربانانه با این تصمیم کرملین برخورد نکرد و با کاهش قیمت نفت صادراتی خود در آخر هفته وارد یک جنگ قیمت با روسیه شد. این کشور با کاهش ۱۱ دلاری قیمت هر بشکه، قیمت را به بشکه‌ای 35 دلار کاهش داد یعنی بزرگترین کاهش قیمت یک روزه از سال 1991.
نتیجه اصلی این تصمیم سعودی‌ها این است که با داشتن کالای ارزان‌تری برای فروش، به کمک هزینه‌های بسیار کم تولید در هر بشکه، می‌توانند آنچه را که از تقاضای نفت آسیا باقی مانده است به دست بیاورند. اما نقطه تاریک قضیه این است که قیمت نفت یک قیمت جهانی است. اگر سعودی‌ها مانند گذشته، قیمت آن‌ را پایین نگه‌ دارند، این افت قیمت در سراسر جهان رخ خواهد داد.
درآمد Dwindling به معنای شرکت های انرژی جهانی است. از جمله شرکت‌های کوچکتر تولید کننده شیل در تگزاس و داکوتا که سود کمتری دارند. این بازارهای گسترده در سراسر جهان و سهام توکیو با افت 5 درصدی و شاخص برتر در وال استریت با کاهش 7 درصدی رو به‌ رو شدند و مجبور شدند که مدت کوتاهی پس از باز شدن روز دوشنبه معاملات خود را متوقف کند.
رئیس جمهور دونالد ترامپ از این اخبار ناراضی است. البته به عنوان یک اقتصاد رو به رشد و یک بازار سهام قوی برخی این موضوع از بهترین شانس‌های وی برای انتخاب مجدد در ماه نوامبر است. او به طور همزمان خوشحال به نظر می‌رسد که پایین آمدن قیمت نفت به معنای پایین آمدن قیمت در پمپ بنزین‌ها در ایالات متحده نیز خواهد بود که به طور بالقوه می‌تواند شانس انتخاباتی او را تقویت کند.
کمتر کسی می‌تواند پیش بینی کند که چه اتفاقی در آینده خواهد افتاد، به ویژه که مشخص نیست چه تأثیرات دیگری ویروس کرونا بر اقتصاد جهانی داشته باشد. با این وجود، آنچه روشن است این است که تقاضای پایین‌تر برای نفت و روند طولانی مدت در بازار انرژی، ائتلاف پیمان سعودی و روسیه را برای هم اکنون خراب کرده است و عواقب آن در همه جا از جمله در ایالات متحده احساس می‌شود. در این مرحله این کشور‌ها هستند که می‌توانند با تصمیم‌های درست و یا نادرست خود در اقتصاد نفتی خود یک انقلاب عظیم ایجاد کنند.
در سال 2014 ، ایالات متحده با انقلاب خود در انرژی شیل، صحنه را رونق بخشید و بخش بزرگی از بازار جهانی نفت را به تصرف خود درآورد. تنها طی هفت سال، تولید نفت شیل ایالات متحده از حدود 0.4 میلیون بشکه در روز به بیش از 4 میلیون بشکه در روز افزایش یافت.
این افزایش خیره کننده به طور کامل پویایی صنعت نفت آمریکا را افزایش داد و حالا ایالات متحده یک رقیب بسیار جدی برای کشور‌های عربستان و روسیه محسوب می‌شود.
هارولد حم (Harlord Hamm)، پیشگام در کشف نفت شیل، به گاردین گفت:
“برای 50 سال آینده، ما می‌توانیم انتظار داشته باشیم که از مزایای انقلاب شیلانی بهره مند شویم واین بزرگترین اتفاقی است که تاکنون برای آمریکا افتاده .”
به طور طبیعی سعودی‌ها و روس‌ها، دو صادر کننده بزرگ نفت در آن زمان خوشحال نبودند.
سعودی‌ها از طریق اوپک بعداً در همان سال راهکاری اندیشیدند، نه با کاهش تولید برای بالا نگه داشتن قیمت‌ها، بلکه با پر کردن بازار با نفت خود. سعودی‌ها با داشتن میلیاردها دلار ذخایر ارزی خود می‌دانستند که می‌توانند در مقابل افت سود در خدمت هدف بلند مدت مقاومت کنند. افت قیمت‌ها آنقدر پایین بود که صنعت نوپای آمریکا از کار بیفتد. با وجود درخواست سعودی‌ها، روسیه واقعاً تولید خود را کاهش نداد و عربستان سعودی را بر دوش خود قرار داد.
اگرچه صنعت شیل ایالات متحده همچنان ادامه داشت و قدرت خود را ادامه می‌داد. برنامه ریاض توسط آمریکا جواب داده شد. به دلیل صادرات رو به رشد آمریکا و تولید بیش از حد عربستان سعودی، نفت زیادی برای فروش وجود داشت و قیمت آن همچنان در حال کاهش بود.
عربستان سعودی و روسیه با فروش ارزان‌تر نفت به چین، که در طی بحران اقتصادی سال 2015 و 2016 نیاز به کاهش قیمت نفت داشت، از تغییر در ثروت خود جان سالم به در بردند.
با این حال، آن‌ها هنوز هم باید با مشکل آمریکا مقابله کنند. در سال 2016، عربستان سعودی و روسیه با هماهنگی تولید خود در بازار جهانی نفت همکاری کردند. اشفورد(Ashford)، کارشناس صنایع نفتی CATO ، اعتقاد دارد که خود این کشورها به تنهایی نمی‌توانند قیمت جهانی نفت را تغییر دهند ولی با یکدیگر چرا.
بین سال های 2017 و تاکنون، اوپک به رهبری عربستان سعودی تولید نفت خود را 4 تا 5 میلیون بشکه در روز کاهش داد. این واقعاً منجر به افزایش قیمت نمی‌شود زیرا صنعت شیل آمریکا در حال تولید و صادرات نفت است.
این روند همچنان ادامه داشت که ایالات متحده از عربستان سعودی و روسیه به عنوان پیشروترین تولید نفت خام جهان در سال 2018 پرروز شد. این به واشنگتن قدرت بیشتری برای بازار انرژی و درآمدهای آینده بیشتری به ریاض و مسکو داد.
با این وجود، اتحاد ریاض و مسکو همچنان ادامه داشت زیرا هیچگونه اختلال اساسی در بازار انرژی وجود نداشت یعنی تا زمانی که ویروس کرونا باعث تغییر تقاضا برای نفت در آسیا نشده بود. این مسئله به عربستان سعودی و روسیه دو گزینه داد؛ به پیمان خود ادامه دهید یا سعی کنید خود را در یک بازار رقابتی‌تر پیش ببرید.
به وجود آمدن این درگیری نفتی بین عربستان و روسیه تعجب‌آور نیست و مدت‌ها است که قابل پیش‌بینی بوده و به همین دلیل است که کارشناسان در حاضر ۲ دلیل برای به وجود آمدن این تنش‌ها بیان می‌کنند.
نکته اول این است که روسیه می‍خواهد برای ضربه زدن به صنعت شیل آمریکا و برخلاف توافق قبلی با سعودی‌ها قیمت را کاهش دهد و اگر این هدف واقعی کرملین باشد، نتایج فوری امیدوارکننده به نظر می‌رسد. امروزه سهام برای شرکت‌های کوچکتر و متوسط خرده فروشی آمریکا در حال سقوط آزاد است، به طوری که مقدار این افت‌ها در بعضی از این شرکت‌ها به ۴۵ درصد نیز می‌رسد. این همچنین راهی خواهد بود که روسیه برای تحریم شرکت بزرگ انرژی خود یعنیRosneft را لغو کرده و به بازار ایالت متحده بازگردد.
و گزارش هایی وجود دارد که نشان می دهد بازار فروش نفت شیل آمریکا حداقل بخشی از دلیل دور شدن روسیه از برنامه اوپک است زیرا به نظر می‌رسد که ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه فکر می‌کند که همکاری با یکدیگر برای بالا نگه داشتن قیمت نفت تنها به آمریکا کمک خواهد کرد. اکنون مسکو به یک راه جدید نیاز دارد و این شامل همکاری با سعودی‌ها نمی‌شود بلکه متشکل از رقابت با آن‌ها و ایالات متحده است.
اما برخی از کارشناسان شک دارند که این انگیزه واقعی یا اصلی روسیه باشد. آن‌ها معتقدند اگر شرکت‌های کوچک آمریکایی در این مدت از بین بروند، شرکت‌های بزرگتر آمریکایی مانند ExxonMobil فقط دارایی‌های آن‌ها را خریداری می‌کنند و احتمالاً در نهایت شرکت‌های بیشتری در صنعت نفت شیل وجود خواهد داشت اما تولید آمریکا از بین نخواهد رفت. بنابراین بازی روسیه محکوم به شکست خواهد بود.
این موضوع ما را به تئوری دوم و قانع‌کننده‌تر منتهی می‌کند یعنی روسیه تصمیم گرفته است که برای قدرت بیشتر در بازار جهانی نفت قمار کند و این کار را با توافق در یک زمان برای قطع تولید با سعودی‌ها نمی‌تواند انجام دهد. از این گذشته، اگر این شرکت‌ها حتی در زمان قیمت پایین صادرات کنند، شرکت‌های روسی همچنان درآمد کسب می‌کنند.

Meierding اعتقاد دارد که همه چیز برای به دست آوردن سهم بازار است و هر دو کشور اکنون در حال جنگ و تولید هستند.
مشکل این است که بازی روسیه و واکنش عربستان سعودی ممکن است به هر دو آسیب برساند. سهام شرکت‌های ملی نفت هر دو کشور یعنی روس نت و سعودی آرامکو در حال حاضر کاهش یافته‌اند. برخلاف سال 2015-2016 که طی آن چین مقدار زیادی نفت را در طی دوره‌ای از قیمت‌های پایین خریداری کرده بوده، امروزه خریداران زیادی برای نفت این دو کشور وجود ندارد که این روند را انتخاب کنند، زیرا تقاضا در سراسر جهان کاهش شدیدی یافته است.
این باعث می‌شود تصمیم روسیه به یک تصمیم نادرست تبدیل شود. این در حالی ‌است که عربستان سعودی امیدوار است که با پایین آمدن قیمت‌ها که به بازار کشور خودش نیز ضربه می‌زند، مسکو را وادار با بازگشت با توافق با عربستان کند.

ترجمه شده از : vox.com