پول بانک: یکی از معضلاتی که امروز گریبان گیر اقتصاد کشور شده، ضعف در حوزه نظارت است که رهبری معظم در سخنرانی اخیر خود از عنوان «چشمان باز» برای لزوم تقویت حوزه نظارت استفاده کردند.
یادداشت: دکتر علیرضا شیرمحمدی×
یکی از معضلاتی که امروز گریبان گیر اقتصاد کشور شده ، ضعف در حوزه نظارت است که رهبری معظم در سخنرانی اخیر خود از عنوان «چشمان باز» برای لزوم تقویت حوزه نظارت استفاده کردند.
اینکه اگر ارز برای واردات کالایی خاص اختصاص داده شده است، آیا دستگاه اختصاص دهنده ارز، فرآیند نظارتی را در فلوچارت خود برای اطمینان بخشی به منظور اجرا تدارک دیده است؟ آیا آن شرکت آن کالای خاص را وارد نموده است؟ آیا به بازار عرضه شده است؟ آیا این اختصاص باعث بهبود وضعیت قبلی شده؟ آیا باید این اختصاص ادامه پیدا کند یا خیر؟
اینکه اگر تسهیلات بانکی برای رونق تولید پرداخت شده و یا تسهیلات بانکی برای ایجاد واحد تولیدی تصویب شده ، آیا نظارت کافی برای استفاده از این تسهیلات در همان موضوع تدارک دیده شده است؟ آیا دستگاه نظارتی تا پایان دریافت تسهیلات پرداختی بر آن واحد تولیدی نظارت دارد؟
اینکه اگر وزارت صنعت، معدن و تجارت، موافقت اصولی، جواز تاسیس و یا پروانه بهره برداری برای یک واحد تولیدی صادر نموده است، امکان نظارت بر تولید را هم پیش بینی نموده است؟ آیا آن واحد تولیدی مشغول به تولید است؟ با چه ظرفیتی در حال تولید است؟
در حقیقت حوزه نظارت یکی از مهمترین بخش های فعال در حوزه اقتصاد محسوب می شود که در صورت عدم توجه به آن می توان به انحراف کشیده شدن بسیاری از اقدامات مطلوب را در حوزه اجرایی نظاره نمود.
این نتیجه یک نظارت با الگوی صحیح است که می تواند ما را از اجرای تصمیمات مطمئن نماید و نتیجه اجرای آن اقدامات را برای مراحل بعدی تصمیم گیری به واحد اجرایی منتقل نماید. این یک نظارت صحیح است که می تواند ما را به عارضه های اقتصاد آشنا نماید و قدم بعدی که همان عارضه یابی و تلاش برای رفع عارضه ها است را پیشنهاد نماید.
ضعف در حوزه نظارت در بخش اقتصادی خصوصا در حوزه صنعت و بانک که دو بال اصلی برای تقویت تولید ملی محسوب می شود باعث شده است که بیشتر زحمات دولت محترم خصوصا در این بخش در بسیاری از موارد به انحراف رفته و خستگی را بر دوش دولتمردان باقی گذارد.
اما چنانچه دولت خود وظیفه نظارت بر این فرآینده ای گسترده را بر عهده بگیرد امکان پذیر است؟ آیا می تواند بیش از صدها هزار فقره تسهیلات دولتی به واحدهای خصوصی را رصد نماید؟ آیا می تواند 85 هزار واحد تولیدی در کشور را به منظور اطمینان از تولید نظارت نماید؟
جواب قطعا منفی است.
همانگونه که در عنوان این یادداشت قید شده است، نظارت باید با الگوی صحیح همراه باشد چرا که، آخرین بررسی ها در دنیا در خصوص نحوه نظارت و فرآیند آن توسط دولت نشان می دهد که هیچگاه دستگاه های دولتی در حوزه نظارت نتوانسته اند توفیقی به دست آورند و بیشتر کشورهایی که در حوزه نظارت موفق بوده اند، توانسته اند این وظیفه بزرگ را به بخش خصوصی منتقل نمایند و با استفاده از برونسپاری نظارت به بخش خصوصی، آن را به شکلی دقیق پیگیری نمایند.
همه ما مطمئن هستیم که قوای سه گانه آنچه که در توان دارد باید برای رشد و توسعه اقتصاد کشور به کار بندد، اما همچنان تاکید می گردد که از توجه به حوزه نظارت نباید غافل بود، چرا که می تواند تمامی اقدامات اجرایی و نیز قوانین خوب کشور را به یک تهدید و مانع برای رشد و توسعه اقتصادی کشور بدل نماید.
× کارشناس اقتصادی و نایب رئیس اول کانون مشاوران اعتباری و سرمایه گذاری بانکی
