فهرست محتوا
در سال‌های اخیر، شغل مترجمی از جمله مترجمی زبان انگلیسی، در ایران و دیگر کشورها به یکی از شغل‌های پرتقاضا و اغلب پردرآمد تبدیل شده است. بسیاری از سازمان‌ها برای اهداف مختلفی از جمله ترجمه کتاب، نوشتن مطالب بلاگ سایت و ارتباط با مشتریان غیرایرانی به دنبال استخدام مترجم هستند. یکی از این اهداف نیز استخدام مترجم برای انجام ترجمه شفاهی است.
اما ترجمه شفاهی چیست و در چه مواردی استفاده می‌شود؟ ترجمه شفاهی چه تفاوتی با ترجمه کتبی دارد؟ انواع ترجمه شفاهی چیست؟ یک مترجم شفاهی باید دارای چه ویژگی‌ها و مهارت‌هایی باشد؟ در این مقاله قصد داریم به پاسخ این پرسش‌های متداول بپردازیم. پس اگر شما نیز به این موضوع علاقه‌مندید یا به دنبال پاسخ این سوالات هستید، پیشنهاد می‌کنیم ادامه مقاله را از دست ندهید.
ترجمه شفاهی چیست؟
اگر اخیرا به آگهی‌های استخدام مترجم در سایت‌های کاریابی معتبر نگاهی انداخته باشید، حتما متوجه شده‌اید که موقعیت‌های شغلی مختلفی برای مترجمان با شرایط و ویژگی‌های گوناگون فردی و فنی وجود دارد. از جمله این موقعیت‌ها می‌توان به آگهی استخدام مترجم مبتدی، مترجم دورکار، مترجم مسلط به ترجمه کتب تخصصی، مترجم با فن بیان قوی و مترجم مسلط به ترجمه شفاهی، نام برد.
از میان گزینه‌های نام‌برده‌شده، احتمالا نام ترجمه شفاهی برای بسیاری از شما چندان آشنا نباشد. اما ترجمه شفاهی چیست؟
ترجمه شفاهی یا ترجمه همزمان، به‌عنوان یکی از شاخه‌های پرتقاضا در صنعت ترجمه شناخته می‌شود. در این سبک از ترجمه، مترجم باید در یک مکان خاص و با داشتن محدودیت زمانی، به‌صورت زنده، کار ترجمه را انجام دهد. به همین دلیل این نوع مترجم باید در زمینه برقراری ارتباط موثر طرفین، مهارت داشته باشد.
در این نوع ترجمه نیازی نیست که مترجم، همه کلماتی را که می‌شنود، عینا ترجمه کند؛ بلکه تنها باید بتواند در کوتاه‌ترین زمان و به صورت همزمان، مفهوم درست جملات را از زبان مبدا به زبان مقصد انتقال دهد. در این سبک از ترجمه، درصورتی‌که گوینده واژه‌ای را به کار ببرد که معادل مستقیم آن در زبان مقصد وجود ندارد، مترجم شفاهی باید بتواند با استفاده از بسط و گسترش زبان، معنای صحیح آن را به شنونده منتقل کند.
باتوجه به توضیحات گفته شده، می‌توان گفت که مهم ترین تفاوت بین مترجم شفاهی و مترجم کتبی این است که یک مترجم شفاهی، زمانی برای بازخوانی یا مرور ترجمه خود ندارد و صرفا باید بتواند از تکنیک‌هایی برای این نوع ترجمه استفاده کند و از این نظر با یک مترجم کتبی، تفاوت خواهد داشت.
مهم ترین ویژگی‌ها و مهارت های موردنیاز برای استخدام مترجم شفاهی
یک مترجم برای تبدیل شدن به یک مترجم شفاهی موفق باید ویژگی‌ها و مهارت های مختلفی را در خود تقویت کند. از جمله این ویژگی‌ها و مهارت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شنونده خوب بودن
- داشتن مهارت های حرکتی، حسی و شناختی مناسب
- داشتن دانش واژگانی گسترده از زبان مبدا و مقصد و آشنایی با اختصارات و اصلاحات آن‌ها
- آشنایی کامل با فرهنگ‌های هر دو زبان مبدا و مقصد
- کنترل استرس و داشتن آرامش در هنگام ترجمه همزمان
- نشان‌دادن انعطاف‌پذیری احساسی
- داشتن مهارت‌های مدیریت زمان
- داشتن مهارت‌های برقراری ارتباط با مشتریان و مخاطبان
- داشتن فن بیان مناسب
- برخورداری از حافظه خوب
ترجمه شفاهی در چه مواردی استفاده می‌شود؟
همان‌طور که گفته شد، در مواردی که به ترجمه همزمان به صورت زنده در یک مکان خاص نیاز باشد، باید به دنبال استخدام مترجم شفاهی بود. به‌طورکلی در تمام جلسات کاری، سمینارها و کنفرانس های بین‌المللی برای ارتباط بین طرفین و ترجمه سخنان گوینده، باید یک مترجم خبره شفاهی حضور داشته باشد.
باتوجه به گسترش ارتباطات، تخصصی‌شدن فعالیت‌ها و گسترش اینترنت و فضای مجازی در سال‌های اخیر، تقاضا برای ترجمه شفاهی نیز روزبه‌روز افزایش پیدا می‌کند.
تفاوت ترجمه شفاهی با ترجمه کتبی
باتوجه به آنچه تاکنون درباره کار ترجمه شفاهی توضیح داده شد، حتما متوجه شده‌اید که این نوع ترجمه با ترجمه کتبی تفاوت‌های بسیاری دارد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین تفاوت‌های این دو سبک ترجمه که معمولا در آگهی‌های استخدام مترجم نیز قید می‌گردد، اشاره خواهد شد.
محدودیت زمانی
می‌توان گفت که محدودیت زمانی، بارزترین تفاوت بین ترجمه شفاهی و ترجمه کتبی محسوب می‌شود. یک مترجم شفاهی، زمانی را برای بازگشت به متن و تصحیح‌کردن ترجمه خود نخواهد داشت و این به حساسیت کار مترجم همزمان اضافه می‌کند. اما یک مترجم کتبی این فرصت را خواهد داشت که مجددا به متن ترجمه شده بازگردد و آن را بازخوانی و ویرایش کند.
نیاز به گردآوری اطلاعات موردنیاز تا پیش از زمان ترجمه همزمان
همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، حساسیت کار ترجمه شفاهی به دلیل داشتن محدودیت زمانی بالا است. به همین دلیل یک مترجم شفاهی باید پیش از آغاز ترجمه همزمان، همه اطلاعات موردنیاز درباره نوع و محتوای گفت‌وگو را گردآوری کرده و در نزد خود داشته باشد.
باتوجه به اینکه این نوع مترجم به‌هیچ‌عنوان در هنگام ترجمه زنده امکان مشورت و سرچ را نخواهد داشت، باید اطلاعات موردنیاز را از قبل به دست بیاورد.
نیاز به سطح مهارتی و حضور ذهن بالا
باتوجه به بالابودن حساسیت کار ترجمه شفاهی، محدودیت زمانی و اهمیت ترجمه سریع و روان، یک مترجم شفاهی از نظر سطح مهارتی در دسته مترجمین خبره قرار می‌گیرد. همان‌طور که در آگهی‌های استخدام مترجم تاکید شده، این نوع مترجم به هوش بالا، حضور ذهن و دانش ترجمه‌ای بسیار نیاز خواهد داشت.
نوع محل کار
معمولا ترجمه کتبی در یک اتاق کار انجام می‌شود. اما این شاخه از ترجمه باید خارج از اتاق کار صورت بگیرد و به‌عنوان نمونه می‌تواند یک سالن کنفرانس بین‌المللی یا گفت‌وگویی رودررو با افراد شاخص بین‌المللی در یک استودیو باشد. این موضوع نیز نقش موثری در میزان کیفیت ترجمه خواهد داشت. به همین دلیل این نوع ترجمه تخصصی، مناسب افراد تازه‌کار و بی‌تجربه نیست.
انواع ترجمه شفاهی
ترجمه همزمان بر اساس شیوه‌های به کار رفته برای انجام ترجمه، به انواع مختلفی تقسیم می‌شود که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ترجمه شفاهی همزمان (simultaneous interpreting)
- ترجمه پیاپی (consecutive interpreting)
- ترجمه شفاهی رابط مدار یا دوسویه (bilateral or liaison interpreting)
- ترجمه شفاهی نجوایی (whispered interpreting)
- ترجمه دیداری (sight translation)
- ترجمه شفاهی زبان اشاره (signed language interpreting)
- ترجمه شفاهی برای اقلیت‌ها (community interpreting)
- ترجمه شفاهی همایشی (conference interpreting)
- ترجمه شفاهی دادگاهی (court interpreting)
- ترجمه شفاهی تلفنی (telephone interpreting)
جمع‌بندی و سخن پایانی
در این مقاله به معرفی ترجمه شفاهی، موارد استفاده از این نوع ترجمه، تفاوت ترجمه شفاهی با ترجمه کتبی، انواع ترجمه شفاهی و مهم ترین ویژگی‌ها و مهارت های موردنیاز برای استخدام مترجم شفاهی، پرداختیم.
یک مترجم شفاهی، وظیفه ترجمه همزمان سخنان گوینده را به صورت زنده در مکانی خاص و با داشتن محدودیت زمانی، برعهده دارد. این نوع ترجمه حساسیت بالایی دارد و مترجم آن باید مترجمی خبره و دارای سطح مهارتی بالا و حافظه قوی باشد. ترجمه شفاهی دارای انواع مختلفی است و مترجمان حرفه‌ای می‌توانند با کسب مهارت و تجربه در یکی از انواع این سبک ترجمه و کارکردن در آن حوزه، درآمد بالایی را کسب کنند.
