تنگنای مالی در سیستم بانکی عمیق‌تر شد؛ تقاضا برای منابع به اوج رسید
نشانه‌های نگران‌کننده‌ای از کمبود شدید منابع مالی (نقدینگی) در شبکه بانکی کشور دیده می‌شود. نرخ بهره بین‌بانکی، یعنی هزینه‌ای که بانک‌ها برای وام گرفتن از یکدیگر می‌پردازند، همچنان در سقف تاریخی خود، یعنی ۲۴ درصد، ثابت مانده است. این موضوع به تنهایی نشان می‌دهد که بانک‌ها به شدت به دنبال نقدینگی هستند.
همزمان، تقاضا در بازارهای اصلی تزریق پول توسط بانک مرکزی نیز به بالاترین حد خود رسیده است.
رکورد تاریخی تقاضا در بازار باز
بانک مرکزی آمار آخرین «عملیات بازار باز» (که در تاریخ ۱۹ آبان برگزار شد) را منتشر کرده است. این آمارها عمق نیاز بانک‌ها به پول را نشان می‌دهد:
در این بازار، بانک‌ها خواستار ۵۱۷ هزار و ۸۵۰ میلیارد تومان (همت) منابع مالی از بانک مرکزی شدند.
این رقم، بالاترین مقدار تقاضا از زمان آغاز به کار عملیات بازار باز محسوب می‌شود.
نکته قابل توجه اینجاست که بانک مرکزی تغییری در حجم تزریق پول خود ایجاد نکرده است. در مقابل این تقاضای بی‌سابقه، بانک مرکزی تنها با ۲۳۰ هزار میلیارد تومان از درخواست‌ها موافقت کرد.
این اقدام باعث شد که «نسبت پذیرش» درخواست‌ها کاهش یابد. در حالی که هفته گذشته ۴۶.۵ درصد از تقاضای بانک‌ها پذیرفته شده بود، این هفته این نسبت به ۴۴.۵ درصد کاهش یافت.
هجوم بانک‌ها به بازار شبانه (اضطراری)
وقتی بیش از ۵۵ درصد از نیاز بانک‌ها در بازار باز اصلی بی‌پاسخ ماند، آن‌ها چاره‌ای جز هجوم به «بازار قاعده‌مند» یا بازار شبانه نداشتند. این بازار، محلی برای دریافت وام‌های کوتاه‌مدت (یک شبه) با نرخ بهره بالاتر است.
آمارها نشان می‌دهد که در هفته منتهی به ۱۹ آبان، میزان اعتبارگیری بانک‌ها در این بازار اضطراری بسیار بالا و متغیر، بین ۷۴ هزار میلیارد تومان تا ۹۶ هزار میلیارد تومان در نوسان بوده است.
تنها در روز آخر (۱۹ آبان)، ۷ بانک مختلف در این بازار حضور پیدا کردند و مجموعاً ۸۳ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان وام کوتاه‌مدت دریافت کردند.
مجموعه این عوامل – از نرخ بهره ۲۴ درصدی گرفته تا رکوردشکنی تقاضا در بازار باز و افزایش شدید وام‌گیری در بازار شبانه – همگی یک پیام روشن دارند: شبکه بانکی با کمبود جدی نقدینگی مواجه است.
