معیار جدید حذف یارانه معیشتی اعلام شد
فهرست محتوا
جزئیات معیار جدید حذف یارانه معیشتی منتشر شد
در حالی که هفت ماه از سال ۱۴۰۴ میگذرد، یکی از جنجالیترین بخشهای قانون بودجه امسال – یعنی حذف یارانه نقدی سه دهک بالای درآمدی – همچنان در مرکز اختلافات دولت و مجلس قرار دارد.
بر اساس قانون، دولت موظف است یارانه نقدی خانوارهای دهکهای هشتم، نهم و دهم (حدود ۲۷ میلیون نفر) را متوقف کند. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی که مسئولیت «شناسایی دقیق» این خانوارها را بر عهده دارد، تاکنون حدود هشت میلیون نفر را از فهرست حذف کرده است.
اما سوال کلیدی و بحثبرانگیز اینجاست: ملاک این شناسایی چیست؟
پاسخ تکراری مسئولان در ماههای اخیر، درآمد ۱۰ میلیون تومان در ماه (پس از کسر اجارهبها) بوده است. این معیار، که روزانه حدود ۳۳۳ هزار تومان درآمد را شامل میشود، در میان تورم شدید و کاهش ارزش پول ملی، به شدت مورد انتقاد مردم و کارشناسان قرار گرفته است. آیا این عدد واقعاً نشانه رفاه است یا خط بقا؟
دفاع وزیر رفاه: درآمد ۳۰ میلیونی در تهران، نیازمند یارانه نیست
امروز در صحن علنی مجلس، احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، با قاطعیت از معیارهای این وزارتخانه دفاع کرد و گفت:
«هرکسی که در تهران مالک خانه باشد و کل درآمد خانواده سهنفرهاش ۳۰ میلیون تومان در ماه باشد، جزو سه دهک بالاست و نباید یارانه نقدی دریافت کند. اگر مستأجر باشد، با حدود ۴۲ میلیون تومان درآمد، یارانهاش حذف میشود.»
میدری تأکید کرد که با همین معیارها، حذف یارانهبگیران سه دهک بالا آغاز شده و هر ماه سه میلیون نفر حذف شدهاند و این روند تا حذف کامل ۲۷ میلیون نفر ادامه خواهد یافت. او همچنین افزود: «۵۳ درصد از خانوادههای ایران خودرو دارند و ۴۷ درصد فاقد خودرو هستند؛ سطح درآمد هم تقریباً همینطور متفاوت است.»
واکنش تند قالیباف: دادههای شما اشتباه است، مردم سردرگماند
این توضیحات با واکنش انتقادی محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، مواجه شد. قالیباف خطاب به وزیر رفاه گفت:
«معیارهای طبقهبندی اقتصادی خانوار باید دقیق و جامع باشد؛ ساختار خانواده، مجموع درآمد، شاغل بودن اعضا، داشتن معلول یا بیمار خاص، تعداد و نوع خودروها، املاک و تراکنشهای مالی شاخصهای لازم برای آزمون وسعاند.»
رئیس مجلس با لحنی انتقادی افزود: «دادههای آماری وزارتخانه شما اشتباه است یا سامانهتان دچار اشکال است. سالهاست که سامانه رفاه ایرانیان وجود دارد، اما مردم هنوز نمیدانند چرا یارانهشان حذف میشود. باید ارتباط دوسویه میان مردم و سامانه برقرار شود تا هر فرد بتواند دلیل حذف یارانهاش را ببیند.»
قالیباف تأکید کرد که کارایی این سامانه باید مشخص شود تا اطمینان حاصل گردد که به اعتراضات مردم به شکلی مؤثر رسیدگی میشود.
۱۰ میلیون تومان، رفاه یا حداقل معیشت
ریشه اصلی نقدها به این طرح، همان معیار ناعادلانه و مبهم درآمد ۱۰ میلیون تومانی است. در شرایطی که تورم افسارگسیخته، هزینه نیازهای اولیه را به سطوح بیسابقهای رسانده، درآمد ده میلیونی عملاً معادل حداقل معاش یک نفر در تهران است، نه شاخص رفاه یک خانوار.
بر اساس همین معیار ناکارآمد، یارانه بسیاری از خانوارهای طبقه متوسط حذف میشود. در حالی که وزیر رفاه از حذف خانوادهای با درآمد ۳۰ میلیونی و مالک خانه در تهران صحبت میکند، واقعیت این است که چنین خانوادهای (با احتساب هزینههای سرسامآور تحصیل، درمان و…، حتی بدون در نظر گرفتن تفریح و سفر) تفاوت بنیادینی با ثروتمندان واقعی یا مدیرانی با حقوقهای بالای ۱۰۰ میلیون تومانی ندارد.
واقعیت تلخ این است که این خطکشی ساده، افراد با درآمدهای واقعی بسیار متفاوت را در یک سبد قرار میدهد. چگونه میتوان میان خانواری که با درآمد ۱۰ میلیونی برای هزینههای روزمره تلاش میکند و سرمایهداری که خرید «ایرانمال» را به رخ میکشد، یکسان قضاوت کرد؟
آزمون اعتماد در میانه دادههای ناقص
به نظر میرسد طرح حذف گسترده یارانهها، گرفتار چالش بزرگ «دادههای ناقص» و «عدالت» شده است. سامانهای که معترضان را نمیشنود و معیارهایی که با واقعیت هزینههای زندگی مردم فاصلهای عمیق دارند.
در چنین شرایطی، وعده وزیر رفاه برای حذف ۲۷ میلیون نفر، شاید از نگاه بودجهای جذاب باشد، اما از منظر عدالت اجتماعی و اعتماد عمومی، بیشتر به یک سیاست ناپخته و تصمیمی پرخطر شباهت دارد.
دیدگاهتان را بنویسید