فهرست محتوا
تغییرات عجیب قیمت برنج امروز، بازار را تکان داد
رضا کنگری، رئیس اتحادیه صنف بنکداران مواد غذایی تهران، نسبت به وضعیت نگران‌کننده بازار برنج پاکستانی هشدار داد. به گفته او، محدودیت‌های واردات و مشکلات تخصیص ارز ترجیحی (۲۸۵۰۰ تومانی) باعث شده این کالای پرمصرف در بازار کمیاب و به شدت گران شود.
کنگری هشدار داد که ادامه این وضعیت، به شکل‌گیری یک بازار غیررسمی (سیاه) و تخلفات گسترده در شبکه توزیع دامن می‌زند.
قیمت مصوب ۶۶ هزار تومان، قیمت واقعی ۱۷۰ هزار تومان
رئیس اتحادیه بنکداران با اشاره به شکاف عمیق بین قیمت دستوری و قیمت واقعی بازار گفت: «در حال حاضر واردات برنج پاکستانی با مشکل مواجه است و ثبت سفارش آن به تازگی و به صورت قطره‌چکانی آغاز شده است.»
او به تفاوت فاحش قیمت‌ها اشاره کرد:
قیمت اعلامی (وزارت جهاد): ۴۶ هزار تومان
قیمت مصوب مصرف‌کننده: ۶۶ هزار و ۳۰۰ تومان
قیمت خرید بنکدار (عمده): بنکداران به سختی می‌توانند این برنج را (برای هر کیسه) با قیمت ۱۶۵ تا ۱۷۰ هزار تومان تهیه کنند، که در برخی موارد حتی فاکتور رسمی نیز دریافت نمی‌کنند.
قیمت فعلی خرده‌فروشی: این برنج در سطح خرده‌فروشی حدود ۱۹۰ هزار تومان به فروش می‌رسد.
ارز ترجیحی و انحصار: متهمان اصلی گرانی
کنگری علت اصلی این آشفتگی را کمبود عرضه و نبود واردات کافی می‌داند که تعادل بازار را به هم زده است. او توضیح داد که مشکل کجاست:
«برنج پاکستانی با ارز ترجیحی ۲۸۵۰۰ تومانی وارد می‌شود و باید با قیمت حدود ۶۶ هزار تومان به دست مصرف‌کننده برسد. اما به دلیل اختلاف قیمت وحشتناک با بازار آزاد (حدود ۱۷۰ هزار تومان)، این کالا عملاً از چرخه توزیع رسمی خارج شده و با نرخ آزاد فروخته می‌شود.»
او افزود: «متأسفانه برخی کالاهایی که با ارز ترجیحی وارد شده‌اند، در سامانه‌ها به‌صورت صوری ثبت می‌شوند اما در واقعیت، خارج از شبکه رسمی عرضه می‌شوند. این اقدام مصداق بارز تخلف است.»
چرا برنج پاکستانی مهم است
این نوع برنج به دلیل شباهت بسیار زیاد به برنج ایرانی، در بازار ایران بسیار پرتقاضاست. بسیاری از رستوران‌ها و تالارها برای کاهش هزینه‌ها، آن را با برنج ایرانی ترکیب می‌کنند.
کنگری اشاره کرد که همین شباهت ظاهری، راه را برای تقلب باز کرده و برخی سودجویان آن را به‌جای برنج ایرانی درجه یک عرضه می‌کنند، که احتمالاً یکی از دلایل توقف موقت واردات از سوی وزارت جهاد کشاورزی نیز همین مسئله بوده است.
راه حل چیست؟ طرح ۳ مرحله‌ای برای شکستن انحصار
رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران معتقد است که محدودیت‌های فعلی باعث شده واردات تنها در اختیار چند شرکت خاص (هلدینگ) باشد و رقابت از بین برود. او برای برون‌رفت از این چالش، سه اقدام اساسی را به دولت پیشنهاد داد:
تک‌نرخی کردن ارز: حذف کامل ارز ۲۸۵۰۰ تومانی و یکسان‌سازی نرخ ارز. در عوض، یارانه مربوطه باید به‌صورت مستقیم به دهک‌های هدف پرداخت شود تا رانت ارزی از بین برود.
رفع محدودیت واردات: پایان دادن به ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های دست‌وپاگیر واردات.
شکستن انحصار واردات: با رفع انحصار، واردات در مسیری شفاف و رقابتی قرار می‌گیرد و دست چند شرکت بزرگ کوتاه می‌شود.
کنگری تأکید کرد: «اگر این سه اقدام همزمان انجام شود، قطعاً هیچ چالشی در تأمین و توزیع کالاهای اساسی نخواهیم داشت.»
آینده بازار چه می‌شود
با وجود تمام مشکلات، کنگری ابراز امیدواری کرد که با ثبت سفارش‌های انبوه جدید برای واردات برنج پاکستانی و ورود این محموله‌ها به کشور، حباب قیمتی موجود در بازار شکسته شود و قیمت‌ها فروکش کند.