دکتر گلابتونچی در آیین بزرگداشت هفتادمین سالگرد تاسیس سندیکای شرکت‌های ساختمانی ایران: تشکیلات ساختاری پیمانکاری ما اشکال دارد/ پیمانکاری ما به برقراری مشوقها و جوایز صادراتی نیاز دارد

دبیر سندیکای شرکتهای ساختمانی ایران گفت: ترکیه 40 سال است که انقلاب مهندسی راه انداخته است. مقایسه پیمانکاران ایران و ترکیه در 40 سال، نشان می­دهد ساخت و ساز در ترکیه حدود 8-9 درصد تولید ناخالص ملی دارد و برای 2 میلیون نفر اشتغال ایجاد می­کند؛30درصد اقتصاد ترکیه را خدمات فنی مهندسی می­چرخاند.

به گزارش خبرنگار اقتصادی پول بانک٬ آیین بزرگداشت هفتادمین سالگرد تاسیس سندیکای شرکت‌های ساختمانی ایران٬ عصر امروز سه شنبه ۹ بهمن ماه ۹۷ ٬ با حضور مهندس منوچهر ملکیانی ­فرد رئیس سندیکای شرکتهای ساختمانی ایران٬ دکتر ایرج گلابتونچی دبیر سندیکا٬ مهندس محمد عطاردیان٬ مهندس بیژن سعید آبادی و دکتر علیرضا مقدس زاده٬ از اعضای سندیکا٬ آرزو نوری مدیر روابط عمومی سندیکا٬ جمعی کثیری از مهندسان٬ فعالان ساختمانی و اصحاب رسانه٬ در سالن همایشهای بین المللی کتابخانه ملی ایران برگزار شد. 

دکتر ایرج گلابتونچی٬ دبیر سندیکای شرکتهای ساختمانی ایران

دکتر ایرج گلابتونچی٬ دبیر سندیکای شرکتهای ساختمانی ایران، در آیین بزرگداشت هفتادمین سالگرد تاسیس سندیکای شرکت‌های ساختمانی ایران گفت: تشکیلات ساختاری پیمانکاری ما اشکال دارد، مسائلی مانند عدم حمایت مؤثر، وجود نهاد موازی، نبود یک نهاد متمرکز متولی، مشکلات مراودات بانکی، مشکلات صدور تسهیلات گمرکی، عدم وجود مشوق لازم برای فعالان این حوزه، و …. نیز از موانع صدور خدمات فنی و مهندسی است. داعش به عراق آمد، صورت وضعیت­ها پرداخت نشد و در حال حاضر 50 شرکت روی زمین و هوا هستند. پیمانکاری ما در عراق در حال از بین رفتن هستند. عدم پاسخگویی کارفرمای عراقی نیز از مسائل مهمی است که پیمانکاران ما در عراق با آن درگیر هستند.

وی ادامه داد: تعداد پیمانکاران تایید صلاحیت شده براساس سایت سازمان برنامه 42531 شرکت پیمانکار تعیین صلاحیت شده در کنار 2907 شرکت مشاور تایید صلاحیت شده داریم، که این تعداد پیمانکار در 69241 رشته رتبه ­بندی شده­اند. بالاترین سقف پیمانکاری ما در رشته ساختمان است که 23558 رشته شرکت در حوزه ساختمان فعال هستند و حدود 13945 در رشته راه و 11582 در رسته آب هستند.

دبیر سندیکای شرکتهای ساختمانی ایران، افزود: بیشترین حجم پیمانکاری کشور به ترتیب در حوزه ساختمان، راه و ترابری، آب، تاسیسات و نیرو است یعنی پیمانکاری ما به کار در رشته ساختمان، راه و آب گرایش دارد. علیرغم این که کشوری نفتی هستیم اما در حوزه نفت، صنعت، ارتباطات و کاوشهای زمینی خیلی پیمانکاری ما قوی نیست و فعالیت چندانی نکرده است. اگر بخواهیم شرکتها را بر اساس رتبه تقسیم­بندی کنیم اولین نکته­ای که می­بینیم این است که تجمع عجیبی در رتبه 5 داریم که نشان می­دهد حجم عظیمی از پیمانکاری جوان در کشور داریم که اگر برای آنها کار ایجاد نشود با بحران بزرگی اجتماعی- اقتصادی در حوزه مهندسی روبرو هستیم. از 65 هزار شرکت حدود 57 هزار شرکت در 6 گرایش رتبه 5 هستند. از 3 هزار شرکت حدو  2900 پیمانکار رتبه 5 داریم. یعنی باید برای جوانانی که شرکت پیمانکاری تاسیس می­کنند فکر عاجل کنیم و برای آنها کار ایجاد نماییم.

دکتر گلابتونچی٬ تصریح کرد: ظرفیت ریالی پیمانکاری کشور حدود 1 میلیون میلیارد تومان یا به عبارتی 115 میلیارد دلار حجم پیمانکاری ما است که باید برای آن کار ایجاد، با توجه به شرایط کشور ما و بودجه­ای که روز به روز کم می­شود این حجم پیمانکاری با این سقف ریالی را کجا باید کار بدهیم و اجازه دهیم درآمد داشته باشند. یعنی به تعبیر دیگر  ما حجم ریالی وسیعی در محدوده پیمانکاری داریم ولی کار نداریم در داخل کشور به آنها بدهیم.

وی افزود: در استان تهران گرایش­ها مشابه کل کشور است، در تهران حدود 18405 پیمانکار وجود دارد یعنی حجم بزرگی از پیمانکاران در شهرهای دیگر وجود دارد که  خیلی نمی­توانند فعالیت کنند. از لحاظ ریالی 46میلیون دلار از 115 میلیون دلار سهم تهران است. یعنی ما حجم زیادی از پیمانکاران رتبه 1 را که ظرفیت بالایی دارند در تهران هستند و در شهرستانها شرکتهای رتبه پایین­تر قرار می­گیرند. در واقع پتانسیل عظیمی از کار در شهرستانها ایجاد شده بدون این که فکر کنیم چگونه باید به آنها کار بدهیم. 67درصد پیمانکاران پایه 1 در تهران هستند و ما نتوانسته­ایم در فراینو توسعه شرایطی ایجاد کنیم که پیمانکاران ما علاوه بر تهران در شهرهای دیگر هم رشد کنند.  55 درصد پیمانکاران پایه 2 در تهران هستند و سایر رتبه ­ها بیشتر در شهرستانها تمرکز یافته­اند که مسئولان باید به این امر توجه کنند.

دبیر سندیکای شرکتهای ساختمانی ایران، تصریح کرد: درباره استانها اگر سه استان بزرگ تهران، اصفهان و آذربایجان شرقی را کنار هم بگذاریم  74درصد پیمانکاران رتبه 1 ما متعلق به این استانها هستند، 62 درصد پیمانکاران رتبه 2 نیز در این استانها هستند. در رتبه 3 و 4 و5 پیمانکاری این 3 استان کم هست، بیشتر استانهای محروم پیمانکاری جوانی دارند و در آن زمینه کار می­کنند.

دکتر گلابتونچی٬ افزود: درباره پیمانکاران عضو سندیکا نیز 172 شرکت سندیکا رتبه 1 ابنیه هستند. 107 شرکت سندیکا راهساز هستند، 103 شرکت تاسیسات هستند. سندیکا یک ظرفیت پیمانکاری بزرگ از ظرفیت رتبه 1 کشور را دارد یعنی اگر به سندیکا توجه نشود از حجم بزرگ پیمانکاری کشور به عنوان طرف مذاکره روی برگردانده شده است. ما در سندیکا یک کار آماری انجام داده­ایم و آمار 6 سوال از 88 شرکت نشان می­دهد تعداد 94هزار شرکت در دوره پیک فعالیت می­کردند که به تعداد 18هزار رسیده است. تعداد 648 پروژه به 216 پروژه در حال حاضر رسیده است، 1280 میلیارد تومان مطالبه 88 شرکت مزبور از دولت است که امیدی هم ندارند به این زودی آن را دریافت کنند.

وی گفت: 145 میلیارد تومان هزینه تنزیل اسناد و اوراق خزانه این شرکتها است، علاوه بر تنزیل، از این شرکتها هزینه مالیات تنزیل هم گرفته شده است یعنی مالیات پول نگرفته هم از آنها گرفته شده است.

دبیر سندیکای شرکتهای ساختمانی ایران، افزود: من از مجله اقتصاد جهانی 2015 آماری به شما ارائه می­دهم. تعداد مهندسین فارغ التحصیل روسیه سالانه 454 هزار مهندس در برابر 150 میلیون جمعیت است، 237 هزار مهندس در آمریکا با جمعیت 3-4 برابری ما فارغ­التحصیل می­شوند، در ایران 233 هزار و 695 مهندس سالانه بیرون می­دهیم که از سایر کشورهای صنعتی دنیا بیشتر است و هنوز نمی­دانیم چرا باید این همه مهندس تولید کنیم. ما نمی­توانیم در داخل به این نیروها کار بدهیم.

دکتر گلابتونچی٬ درباره الزامات صدور خدمات فنی و مهندسی گفت: ما با نبود بازار مناسب در داخل، کاهش پروژه، موج وسیع بیکاری مواجه هستیم. برای فعال شدن چرخه اقتصادی، ایجاد اشتغال پایدار و مطمئن، رفع فقر و ارزآوری باید به صدور خدمات توجه کنیم. 40 شرکت ما در قالب 60 پروژه در کشورهای دیگر کار پیمانکاری کرده­اند و 15 شرکت کار سرمایه­گذاری انجام داده­اند، در واقع ما شروع به حضور در بازار بین­المللی کرده­ایم اما چون کسی از ما حمایت نمی­کند نمی­توانیم به کار خود ادامه دهیم در حالی که با این حجم پیمانکاری باید حضور ما پررنگ تر باشد.

وی خاطرنشان کرد: از سال 91 صدور خدمات فنی و مهندسی ما در عراق، با گذشت هر مرحله بدتر شده و تعداد قراردادها از سال 91 تا 95 کمتر و کمتر شده است، که این امر به خاطر شرایط عراق و وضعیت پیمانکاری ما است. عمده کار پیمانکاری ما در عراق است و ما یک کشور بزرگ نفتی هستیم اما در عراق تنها 18 میلیون دلار کار نفتی گرفته­ایم که عملاً هیچ است. در کردستان عراق هم پیمانکارها کارهای مختلفی گرفته­اند.

دبیر سندیکای شرکتهای ساختمانی ایران، افزود: ترکیه 40 سال است که انقلاب مهندسی راه انداخته است. مقایسه پیمانکاران ایران و ترکیه در 40 سال، نشان می­دهد ساخت و ساز در ترکیه حدود 8-9 درصد تولید ناخالص ملی دارد و برای 2 میلیون نفر اشتغال ایجاد می­کند، 30درصد اقتصاد ترکیه را خدمات فنی مهندسی می­چرخاند. از 1972 تا 2017 ترکیه حدود 9 هزار پروژه در 115 کشور به مجموع 350 میلیارد دلار کار کرده است و دومین صادر کننده مصالح دنیا بوده است.

مهندس گلابتونچی گفت: در پیمانکارهای برتر دنیا چین بیشترین پیمانکار را در بین 250 پیمانکار برتر دنیا دارد و ترکیه در این رتبه­بندی مقام دوم را دارد. فقط 2 شرکت ما یعنی کیسون و استراتوس دو سال در این رتبه­بندی قرار داشته­اند. بیشترین صادرات خدمات مهندسی ترک­ها به فدراسیون روسیه است، که هواپیمای آنها را در هوا می­زند اما صادراتش را هم می­کند. روسیه به ساخت و ساز احتیاج دارد اما ما در آن نیستیم. پایگاه ما برای عملیات در اختیار روسها است اما ما پایگاهی برای سازندگی در آنجا نداریم. مملکت ما یک متولی خاص برای صدور خدمات فنی و مهندسی در حد معاون وزیر می­خواهد. تورگوت اوزال وقتی به اربیل می­آید برای افتتاح پروژه می­رود و کاری با دولتمردان اربیل ندارد، وقتی به ایران می­آید اول به پروژه­­ای که ترکها در آن هستند سر میزند و بعد به دفتر رئیس جمهور ما می­رود.

وی افزود: دومین سهم صادرات خدمات فنی و مهندسی ترکیه به ترکمنستان است ولی ما هنوز درگیر انتقال گاز به آنجا هستیم. وی با اشاره به تنوع کار ترکها در کشورهای دیگر عنوان کرد: ترکها 9 هزار پروژه اجرا کرده­اند و ما 1 فرودگاه و چند سد بزرگ در کشورهای دیگر اجرا کرده­ایم. در تمام جاهایی که ما سرمایه­گذاری سیاسی و نظامی کرده­ایم ترکها سرمایه­گذاری اقتصادی کرده­اند و شاید شرایط تا زمانی که شیر نفت را نبندیم بر همین منوال باشد.

دبیر سندیکای شرکتهای ساختمانی ایران٬ در پایان سخنان خود٬ پیشنهادها و راهکارهایی برای بهبود شرایط در بخش صدور خدمات فنی و مهندسی ارائه داد و گفت: یک نهاد متولی در حد معاون رئیس جمهور لازم است، باید بتوانیم ضمانت­نامه بانکی بگیریم و مشکلات مراودات بانکی را رفع کنیم، حمایت دولت از بخش خصوصی برای فعالیت در حوزه مهندسی لازم است، تسهیل و تسریع در فعالیت­های مربوط به صدور خدمات فنی ومهندسی ضروری است، باید شرکتهای فعال در بخش خصوصی شناسایی و با ایجاد خطوط اعتباری تقویت شوند، حمایت بخش خصوصی در شناسایی بازارهای هدف بسیار مهم است، حمایت دولت از شرکتهای فعال در صدور خدمات فنی و مهندسی در زمان اخذ کار، انجام و تحویل کار بسیار کلیدی است، پیمانکاری ما به برقراری مشوقها و جوایز صادراتی نیاز دارد که متاسفانه دولت نه تنها این مشوقها را نمی­گذارد بلکه آنها را حذف هم می­کند.

گفتنی است٬ آیین بزرگداشت هفتادمین سالگرد تاسیس سندیکای شرکت‌های ساختمانی ایران، روز سه شنبه ۹ بهمن ماه سالجاری٬ در مرکز همایشهای بین المللی کتابخانه ملی برگزار شد. در این مراسم از خدمات بسیاری از فعالان عرصه خدمات فنی و مهندسی و پیشکسوتان حوزه ساخت و ساز کشور تجلیل شد.

خبرنگار: مهران احمدی